Jak prawidłowo dobrać środki smarne? Poznajcie klasyfikację
Aby zapewnić efektywność, ale i bezpieczeństwo pracy urządzeń w procesie produkcji, należy dobrać odpowiednie środki smarne. Objęte są one normą ISO 8681, a także standardem ISO 6743. Środki smarne dla przemysłu dzieli się na grupy oznaczone kodem literowym:
- A – dotyczy środków smarnych do układu smarowania przelotowego;
- B – stanowiące antyadhezyjną ochronę form;
- C – obejmuje oleje i smary przekładniowe;
- D – do sprężarki;
- E – oleje do silników wewnętrznego spalania;
- F – to grupa smarów do łożysk, wrzecion i sprzęgieł współpracujących;
- G – przeznaczone do prowadnic ślizgowych;
- H – przeznaczone do układów hydraulicznych;
- M – dotyczy tych, które stosowane są podczas obróbki metali;
- N – obejmuje oleje elektroizolacyjne;
- P – przeznaczone do narzędzi pneumatycznych;
- Q – ciekłe nośniki ciepła;
- R – zapewniające czasową ochronę przed korozją;
- T – przeznaczone są do turbin;
- U – do obróbki cieplnej;
- X – obejmują smary plastyczne;
- Y – dotyczy smarów do innych zastosowań;
- Z – przeznaczone do cylindrów maszyn parowych.
Środki smarne do różnych zastosowań — czym się charakteryzują?
Wśród środków smarnych dla przemysłu możemy wyróżnić oleje do form ceramicznych. Są one stosowane w celu ochrony antyadhezyjnej, czyli zapobieganiu przywierania materiału do formy. Takie środki smarne zapewniają też ochronę przed korozją.
Środki smarne do hartowania żeliwa i stali gwarantują czystość powierzchni i zapobiegają powstawaniu laków i osadów.
Oleje do obróbki plastycznej np. kucia na zimno zwiększają bezpieczeństwo i prawidłowość całego procesu. Zapobiegają odwarstwianiu warstw lakieru po procesie tłoczenia stali, odbarwieniom i chronią przed korozją.
Stosowanie wysokiej jakości olejów do silników gazowych sprawia, że można uniknąć powstawania osadów i nagarów, a tym samym prawidłowy rozruch i bezawaryjną pracę.
Oleje emulgujące do obróbki metali mają nie tylko właściwości antykorozyjne, ale i przeciwgrzybiczne czy też przeciwgrzybiczne, dzięki zawartości odpowiednich konserwantów. Oleje nieemulgujące do obróbki metali poprawiają smarność, odbiór ciepła i przeciwdziałają korozji.
W przemyśle szeroko stosowane są też oleje hydrauliczne, które uszczelniają i chronią układ przed korozją i szkodliwym działaniem wody. Stosuje się w tym przypadku środki smarne o różnych klasach lepkości. Oleje konserwacyjne na bazie głęboko rafinowanego oleju mineralnego stosowane są w warunkach zmiennej i wysokiej wilgotności podczas obróbki stali, aluminium czy stopów. Właściwości smarne metalowych elementów maszyn poprawiają oleje przekładniowe i maszynowe, chroniąc części ruchome. Gwarantują stabilną pracę nawet w bardzo trudnych warunkach, podwyższonych temperaturach i nie tracą swoich właściwości.
Smary dopasowane do wysokiej temperatury od 100 do 200 stopni, a także sprawdzające się w warunkach wysokiego zapylenia oraz obciążeń udarowych, ruchów oscylacyjnych czy wilgotności to bentonitowe.
W miejscach, gdzie występuje ryzyko skażenia środowiska, konieczne jest stosowanie smarów biodegradowalnych, które w swoim składzie nie mają żadnych toksycznych dodatków. W połączeniach przegubowych, łożyskach bardzo często stosuje się z kolei smary glinowe, które mają odporność termiczną do 240 stopni. W normalnych warunkach pracy stosowane są z kolei smary litowe. Większą odporność na temperaturę posiadają kompleksowe mydła litowe, nawet do 280 stopni. W trudnych warunkach podwyższonej wilgotności sprawdzają się kompleksowe smary wapniowe, które stosowane są w przemyśle metalurgicznym, fabrykach papieru. Przy niskich i średnich prędkościach obrotowych stosowane są smary na bazie sulfonianu wapnia. Ponadto można sięgnąć po smary węglowodorowe, sodowe, czy krzemionkowe.
Jak dobierać odpowiednie środki smarne, by zapewnić bezpieczeństwo pracy?
Środki smarne należy dobierać do konkretnego przemysłu, zgodnie z zaleceniami producenta danej maszyny, a także do warunków pracy. W odniesieniu do rolnictwa istotne znaczenie ma stosowanie takich środków smarnych, które nie mają negatywnego wpływu na środowisko. Z kolei w przemyśle spożywczym konieczny jest wybór produktów, które nie reagują w kontakcie z żywnością. Środki smarne dopuszczone do kontaktu z żywnością są oznaczone jako NSF H1, z kolei NSF H2 nie można stosować w miejscach, gdzie produkowana jest żywność czy smar może mieć z nią kontakt. Smar dopuszczony do kontaktu z żywnością musi charakteryzować obojętność zapachowa, smakowa, fizjologiczna, a ponadto odporność na środki dezynfekcyjne i czyszczące. Smarowanie pozytywnie wpływa na prawidłową pracę linii produkcyjnej, jednocześnie nie może negatywnie oddziaływać na wytwarzany czy obrabiany materiał.